در ایران مبارزه با فساد، عمدتاً از طریق نهادهای متمرکز حاکمیتی مانند سازمان بازرسی، دیوان محاسبات، حراست و… انجام میگیرد.
اما چند دلیل وجود دارد که نمیتوان با خیال راحت این نوع نظارت را به طور کامل کارآمد دانست که از مهمترین این دلایل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
_امکان فساد ناظرین
_ احتمال اینکه اطلاعاتی که برای تشخیص فساد لازم است در اختیار ناظرین قرار نگیرد وجود دارد، آنها اغلب ظاهر صورتهای مالی و دیگر اسناد را بررسی می کنند.
_ امکان حضور ناظرین در تمام موقعیتهایی که وقوع فساد محتمل است، وجود ندارد.
یکی از قویترین سازوکارهایی که بسیاری از کشورها در مبارزه با فساد به آن رسیدهاند، سازوکار گزارشدهی فساد یا “سوتزنی” است.
واقعیت این است که خلاء قانونی در حمایت از اعلام فساد در ایران وجود دارد.
برای کاهش فساد در کشور، به زیرساختهای قانونی و حقوقی نیاز داریم تا زمینه برای فعالیت افشاکنندگان فساد فراهم شود.
در طراحی این زیرساختهای حقوقی، میبایست از افشاکنندگان فساد حمایتهای مادی و معنوی به عمل آید.
این هدف به وسیله حمایتهایی از جمله:
_عدم افشای هویت شخص گزارش دهنده،
_جلوگیری از اخراج، تهدید یا محدودیت برای شخص افشاکننده؛
و دادن انگیزه از طریق:
درنظر گرفتن پاداش مالی و حمایت معنوی از افشاکنندگان فساد میباشد.